Historia
W latach sześćdziesiątych Polska obchodziła tysiąclecie swojego istnienia. Dla uczczenia tej rocznicy pojawiła się idea „1000 szkół na Tysiąclecie Państwa Polskiego”. W Tomaszowie Mazowieckim powstał Miejski Komitet Koordynacji Społecznego Funduszu Budowy Szkół. Mieszkańcy miasta swoją ofiarnością przyczynili się do wybudowania gmachu nowej szkoły. Dla upamiętnienia tego wydarzenia 14 czerwca 1959 roku został wmurowany akt erekcyjny w fundamenty budynku szkolnego. Dokument podpisali obecni na uroczystości przedstawiciele władz centralnych, wojewódzkich i miejskich oraz reprezentanci społeczeństwa Tomaszowa Mazowieckiego.
W dniu 23 września 1961 roku wicepremier Zenon Nowak dokonał uroczystego przekazania nowego gmachu szkolnego przy ul. J. Krasickiego 48 mieszkańcom Tomaszowa Mazowieckiego. W tym wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele władz wojewódzkich, miejskich i oświatowych, delegacje ze wszystkich szkół tomaszowskich, zakładów pracy, przedsiębiorstw, instytucji i urzędów oraz reprezentanci organizacji działających w mieście. Po uroczystym przekazaniu gmachu szkolnego przedstawiciele władz oraz zaproszeni goście zwiedzali wnętrze szkoły.
Nasza szkoła była pierwszą tysiąclatką w Tomaszowie Mazowieckim. Otrzymała nr 13 oraz imię Franciszka Zubrzyckiego - dowódcy pierwszego oddziału Gwardii Ludowej walczącego z okupantem hitlerowskim.
W szkole znajdowało się 15 izb lekcyjnych. Mieściły się w nich pracownie: fizyko-chemiczna, biologiczna, zajęć technicznych dla chłopców, składająca się z sali maszyn i warsztatów, a także sala gimnastyczna, świetlica, natryski i inne pomieszczenia sanitarno-higieniczne, izba harcerska, gabinet lekarski i dentystyczny oraz pomieszczenia na pomoce naukowe.
Budynek szkolny miał cztery kondygnacje, posiadał centralne ogrzewanie i był skanalizowany. Jego kubatura wynosiła 10 856 m3, a powierzchnia użytkowa obejmowała 2746 m2. Szkoła dysponowała placem na budowę boiska szkolnego i terenem na urządzenie placu rekreacyjnego.
Zespół 1126 uczniów Trzynastki tworzyły dzieci byłej Szkoły Podstawowej nr 9 oraz część młodzieży Szkół Podstawowych nr 2, 4 i 5. W pierwszym roku istnienia szkoły funkcjonowało w niej 27 oddziałów i klasa przedszkolna. Oddziały, w których uczyło się ponad 40 uczniów, wcale nie należały do rzadkości. W szkole rozpoczęły działalność różne organizacje społeczne. Do najaktywniejszych należały: Związek Harcerstwa Polskiego, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Polski Czerwony Krzyż, Liga Ochrony Przyrody, Samorząd Uczniowski, Spółdzielnia Uczniowska, Szkolna Kasa Oszczędności.
Do rozwoju placówki przyczynili się przede wszystkim dyrektorzy:
Kazimierz Piotrowski (1961–1972)
Jan Drozd (1972–1986)
Zdzisława Dróżdż (1986–1997)
Janusz Kurek (1997–2002)
Ewa Błaszczyk (2002–2012)
Kamilla Madzio (od 2012 roku)
oraz ich zastępcy:
Kazimiera Sowa
Jan Okuszko
Antoni Kozik
Lucjan Gaust
Tadeusz Wodzyński
Janusz Kurek
Ewa Błaszczyk
Krystyna Marczewska
Robert Tyczyński
Anita Przybysz-Wójciak
Jolanta Gawłowska.
Na początku swojego funkcjonowania szkoła borykała się z brakiem odpowiednich środków finansowych. W pierwszej kolejności zagospodarowano teren wokół szkoły. Wyrównano grunt, nawieziono urodzajną ziemię, zasiano trawę i posadzono drzewa oraz ozdobne krzewy. Przez cały okres istnienia szkoły prowadzono inwestycje, remonty i unowocześniano jej bazę. W 2003 roku zakończono wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, natomiast w 2004 roku dokonano wymiany systemu grzewczego na gazowy. W 2006 roku ocieplono budynek i odnowiono elewację. Sukcesywnie poszczególne pracownie są wyposażane w nowe meble szkolne.
Od września 2004 roku zaczęła funkcjonować w szkole duża pracownia komputerowa.
W 1980 roku na wniosek Rady Pedagogicznej została uchylona przez Kuratora Oświaty i Wychowania w Piotrkowie Trybunalskim decyzja nadająca szkole imię Franciszka Zubrzyckiego. Obecna jej nazwa jest następująca: Szkoła Podstawowa nr 13 Pomnik Tysiąclecia Państwa Polskiego. Mając na uwadze trzydziestoletnią pracę szkoły oraz jej osiągnięcia, Rada Szkoły i Samorząd Uczniowski podjęły
4 października 1990 roku uchwałę o wystąpienie z wnioskiem nadania sztandaru. Został on ufundowany w 1991 roku na jubileusz trzydziestolecia istnienia szkoły.
Od początku funkcjonowania Trzynastki dyrekcja i nauczyciele przywiązywali dużą wagę do poziomu kształcenia dzieci i rozwoju ich różnorodnych zainteresowań. Przełożyło się to na znaczące sukcesy uczniów w olimpiadach przedmiotowych i konkursach od szczebla szkolnego po centralny.
Ważne miejsce w życiu szkoły zajmował zawsze sport. Wśród dyscyplin, w których zanotowano największe osiągnięcia, znalazły się: siatkówka, koszykówka, piłka ręczna i lekka atletyka. Od 1998 roku działa w szkole UKS 13 JOKER. Obecnie wiodącymi dyscyplinami sportowymi są minisiatkówka i bilard. W 2001 roku powstało w naszej szkole Międzyszkolne Mazowieckie Sportowe Centrum Bilardowe dla dzieci i młodzieży PZBil SZS, które jest wyposażone w 5 stołów bilardowych.
Momentem zwrotnym w historii szkoły okazał się 1999 rok, w którym wprowadzono reformę oświaty. Decyzją władz miasta Trzynastka pozostała szkołą podstawową. Nastąpiły wtedy niewielkie zmiany w kadrze nauczycielskiej. Kilku pedagogów odeszło na emeryturę, a ich miejsce zajęli nauczyciele ze Szkoły Podstawowej nr 5.
Ważną datą dotyczącą nowego sposobu funkcjonowania szkoły był 1 września 2013 roku. Na mocy uchwały Rady Miejskiej Tomaszowa Mazowieckiego z dnia 30 stycznia 2013 roku został utworzony- jako pierwszy w naszym mieście - Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1. Znalazły się w nim Szkoła Podstawowa nr 13 oraz Przedszkole nr 16, którego siedziba mieściła się przy ul. Konstytucji 3 Maja 36. W 2013 roku zaczęła się również rozbudowa szkoły o część przedszkolną. W grudniu 2014 roku Przedszkole nr 16 przeniosło się do nowego budynku, który powstał przy Szkole Podstawowej nr 13. W tym samym roku wymieniono nawierzchnię ciągów komunikacyjnych przed szkołą - płyty betonowe zastąpiono kostką brukową. W 2014 roku przeprowadzono również modernizację zaplecza kuchennego, co umożliwiło przygotowywanie posiłków zarówno dla przedszkola, jak i dla szkoły. W 2016 roku nastąpił kolejny moment zwrotny w historii szkoły. Ministerstwo Edukacji Narodowej przywróciło istnienie ośmioletnich szkół podstawowych. Trzynastka stała się ponownie ośmioletnią szkołą podstawową. W 2019 roku powstał plac zabaw dla przedszkolaków, a w 2020 roku zakończono budowę i oddano do użytku nowe boisko z bieżnią.
Od 2001 roku w SP nr 13 są realizowane projekty ogólnoszkolne, które promują naszą placówkę w środowisku lokalnym. W 2018 roku Trzynastka otrzymała ogólnopolski Certyfikat Szkoły Promującej Zdrowie przyznawany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. W ostatnich latach uczniowie naszej szkoły odnieśli znaczące sukcesy w konkursach: matematycznych, recytatorskich, ekologicznych, plastycznych, polonistycznych i z języka angielskiego. Szkoła Podstawowa nr 13 aktywnie uczestniczy w życiu Tomaszowa Mazowieckiego, biorąc udział w licznych uroczystościach oraz imprezach organizowanych na terenie miasta.